نویسـنـده: احسـان موحدنیــا | در تقویم، ۲۶ تیرماه به عنوان سالروز تاسیس نهاد شورای نگهبان نامگذاری شده است. به همین مناسبت تحلیل مختصری در خصوص مهمترین کارکرد این نهاد یعنی بررسی صلاحیت داوطلبین انتخابات مجلس پیش رو پرداخته‌ایم.
بارها رهبر انقلاب واژه مجلس انقلابی را به مجلس یازدهم اطلاق کرده‌اند. ایشان در آخرین دیدار با نمایندگان مجلس نیز با تاکید چندباره، مجلس فعلی را یک مجلس انقلابی نامیده‌اند.
با این حال رهبری به استثنائات مجلس هم اشاره داشته و نگاه به مجلس و اطلاق انقلابی بودن را یک نگاه کلی و بدون در نظر گرفتن استثنائاتی که ممکن است در مجلس وجود داشته باشد عنوان کرده‌اند.
موعد انتخابات مجلس نزدیک است و موضوع صلاحیت نمایندگان از موضوعات مهم انتخابات و از وظایف شورای نگهبان محسوب می‌شود.
سوال این است آیا امکان رد صلاحیت نمایندگان مجلس انقلابی -به تعبیر رهبری- وجود دارد؟ برای پاسخ به این سوال باید عملکرد شورای نگهبان در سنوات اخیر را بررسی کنیم.
صلاحیت نمایندگان مجلس
بررسی‌ها نشان می‌دهد افرادی که سال‌ها در زمره چهره‌های مورد وثوق و اعتبار بوده و بعلاوه صبغه و سابقه سیاسی همسو داشته‌اند از رد صلاحیت یا عدم احراز صلاحیت شورای نگهبان در امان نبوده‌اند.
عملکرد شورای نگهبان نشان داده نمایندگانی که سال‌ها در زمره خودی‌ها قلمداد می‌شدند و مسئولیت‌های مهم کمیسیون‌ها مختلف مجلس را بر عهده داشته‌اند، بدلیل عدم احراز صلاحیت، امکان کاندیداتوری در انتخابات مجلس را نداشته و برای همیشه با کرسی مجلس وداع کرده‌اند.
نمونه‌ای از رد صلاحیت نمایندگان انقلابی!
محمدعلی پورمختار با سابقه‌ی فرماندهی سپاه پاسداران شهرستان صحنه، جانشین رئیس ستاد فرماندهی قرارگاه نجف اشرف، جانشین فرمانده حفاظت انصارالمهدی غرب کشور، عضویت و حتی ریاست کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی و سابقه نمایندگی مجلس در دوره نهم و دهم توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شد و امکان کاندیداتوری در انتخابات مجلس یازدهم را پیدا نکرد. جالب است بدانید در دوره فرماندهی محمد باقر قالیباف بر نیروی انتظامی، پورمختار به عنوان معاون حقوقی و پارلمانی نیروی انتظامی فعالیت می‌کرد.
البته عملکرد شورای نگهبان همیشه مورد نقد است. عمده این انتقادات هم در بحث صلاحیت‌هاست. با وجود سخت‌گیری در موضوع صلاحیت افراد، همچنان قوه مقننه با عملکرد مطلوب و مناسب فاصله دارد و این نشان می‌دهد که شاید بهتر آن باشد در بررسی صلاحیت‌ها علاوه بر موارد قانونی به شاخص‌هایی مانند توانمندی، کارایی و … توجه کرد، اگرچه ممکن است بررسی این موضوع در حوزه اختیارات شورای نگهبان نباشد.
نتیجه آنکه اطلاق مجلس انقلابی توسط رهبری – همان طور که ایشان بیان کرده‌اند – استثنائاتی هم دارد. موضوعی که احتمالا دست شورای نگهبان را برای رد صلاحیت نمایندگان فعلی مجلس باز خواهد گذاشت.
